Bu yazıda istatistiğin en temel kavramlarından olan nitel ve nicel değişken kavramlarını ele aldık. Bir verideki ölçümlerin türlerini belirleme analiz sürecini ve kullanılacak yöntemi etkilediğinden değişken kavramını iyi tanımak oldukça kritiktir. Bir önceki İstatistiksel değişkenler ve değişken örnekleri yazımızda bu konuya giriş yapmıştık. Okumadıysanız lütfen önce o yazımızı okuyunuz.

İstatistiksel değişkenler sınıflandırılırken ilk ayrım nitel ve nicel istatistiksel değişken ayrımıdır. Bu yazımızda temel olarak iki yapıyı ayırt etmeyi öğreneceğiz. Hazırsanız eğer çayınızı kahvenizi alın, bu kavramları örneklerle inceleyelim.

Değişkenler nasıl sınıflandırılır?

• Tanımlanma şekilleri ve yapısal özelliklerine yani ölçümün metin veya sayı temelli olması, kategoriler içermesi vs gibi birtakım niteliklere göre nitel-nicel, kesikli-sürekli veya bağımlı-bağımsız değişken olarak sınıflandırılırlar.
• Değişkenin almış olduğu değer eğer sayısal büyüklük ifade eden sayılarla veya rakamlarla veya metinlerle ifade edilip edilememesine göre nicel ve nitel ayrımı yapılır.

Nicel değişken nedir?

Nicel değişkenlerin temel özellikleri

• Burada kastedilen temsil (gösterim) değil büyüklük olarak anlamlı olarak ifade edilmeleridir.
• Bu değişkenler kesikli veya sürekli olarak sınıflandırılırlar. Bu sınıflandırma bir sonraki yazıda ele alınacaktır.

Nicel değişken örnekleri

• Üniversite öğrencisi bir bireyin günlük izlediği yabancı dizi süresi (dk cinsinden)
• Bir öğrencinin bir sınavdan 100 üzerinden aldığı not
• Bir kavşakta bir ay içerisinde yaşanan kaza sayısı
• Bir hastaya günlük verilen ilacın miktarı (mg cinsinden)
• Bir ayda alınan kilo
• Bir hayvanın süt verimi
• Bir bitkinin uzama miktarı
• Bir arsanın alanı, uzunluğu vs.
• Günlük tüketilen elektrik ve su miktarı vb.

Nitel değişken nedir

Nitel değişkenlerin temel özellikleri

• Bu değişkenler sayısal değerlerle TEMSİL edilebilir ancak bu sadece ayırt edilebilmeleri içindir.
• Nicel hale geldikleri anlamına gelmez.
• Genellikle her bir birim olası kategorilerden birine aittir.

Nitel değişken örnekleri

• Bireylerin kullandıkları arabanın markası (BMW, Toyota, TOGG, vs…)
• Bireylerin cinsiyetleri (Kız-Erkek),
• Bireylerin ten renkleri (beyaz, siyahi, melez vs..),
• Bireylerin meslekleri (öğretmen, avukat, doktor vs…) gibi kategorik değişkenler
• Bir bireyin sunum için tercih ettiği yazılım (Powerpoint, Prezi, Latex vs…)

Sonuç

By yazıda nicel ve nitel istatistik değişken kavramlarını ele aldık. Nicel değişkenleri sayısal nitelikte, nitel değişkenleri ise kategorik yapıda olarak düşünmek gerekir. Ayrıca bu sınıflandırma üst sınıflandırma olarak düşünülmelidir. Nicel değişkenler kendi içinde sürekli ve kesikli olarak ayrılır. Bir sonraki yazımızda bu konuyu ele alacağız.

Altıncı yazısını tamamladığımız “adım adım istatistik temelleri” adlı yazı dizisinde alan içinden ve dışından bireylerin sorunsuzca kavrayabileceği formatta birçok içerik hazırlamaktayız. Serinin önceki yazılarına blog adresimizden ulaşabilirsiniz.

Aklınıza takılan soruları, varsa yorumlarınızı bizimle yorum olarak veya iletişim sayfamızdan paylaşmayı ihmal etmeyin. Hepinize bol istatistikli ve analizli günleriz dileriz 🙂 Sonraki yazılarda görüşmek üzere.